Krajowy Plan Odbudowy (KPO) stanowi implementację kluczowej inicjatywy Unii Europejskiej, podjętej w reakcji na kryzys spowodowany przez pandemię COVID-19, która przewiduje zaangażowanie potężnych dodatkowych środków finansowych na działania wspierające przywrócenie stabilności oraz dynamicznego w gospodarkach państw członkowskich. Tylko w ramach Instrumentu a rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, środki w ramach KPO zapewniłyby Polsce finansowanie kluczowych projektów inwestycyjnych i reform na poziomie ponad 270 mld zł (58,1 mld euro) – z czego przeszło 110 mld zł (23,9 mld euro) w formie instrumentów bezzwrotnych.

Polska jest jednym z trzech ostatnich krajów unijnych, które nie korzystają ze środków z KPO – obok Węgier, które nadal czekają na akceptację Planu, a także Holandii, która nie przedstawiła swojego Planu. Tymczasem do pozostałych państw trafiło już wsparcie o wartości 100 mld euro, z czego 2/3 w formie bezzwrotnych grantów.

Realizacja orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego umożliwiłaby szybkie zatwierdzenie Planu oraz uruchomienie jego finansowania. Mimo niezwykłej wagi tego problemu, w dalszym ciągu nie uchwalono ustawy, która wykonywałaby wyrok TSUE, a tym samym umożliwiała napływ niezwykle potrzebnych z punktu widzenia interesu narodowego środków unijnych.

Trudno wyobrazić sobie warunki, w których środki z KPO byłyby Polsce potrzebne bardziej niż teraz. Jednym z głównych elementów planowanych działań są inwestycje związane z transformacją energetyczną naszej gospodarki, co w obliczu agresji Rosji na Ukrainę nabiera szczególnego znaczenia w kontekście potrzeby szybkiego uniezależniania się od dostaw rosyjskich surowców energetycznych oraz zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego państwa. Kolejnym kluczowym obecnie wyzwaniem jest zapewnienie adekwatnej dostępności i jakości świadczeń opieki zdrowotnej w warunkach szybkiego starzenia się społeczeństwa oraz długu zdrowotnego w okresie postpandemicznym. W KPO położono duży nacisk również na ten obszar. Wreszcie, KPO odegrałoby niebagatelną rolę w stabilizacji sytuacji polskiej gospodarki w warunkach bezprecedensowych zawirowań na arenie międzynarodowej oraz najwyższej inflacji od dwóch dekad. Napływ środków w euro, które mogłyby być wymieniane przez instytucje publiczne na złote, wydatnie pomógłby chronić kurs naszej waluty przed dalszymi spadkami, tym samym ograniczając zagrożenie dalszego nasilenia inflacji poprzez wzrost kosztów importu.

Celem tej inicjatywy jest ukazanie wymiernych kosztów, jakie ponosi nasz kraj z powodu utrzymywania się impasu politycznego w kwestii realizacji orzeczenia TSUE w zakresie likwidacji Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, który uniemożliwia uruchomienie unijnego finansowania, służącego odbudowie gospodarki po pandemii oraz stabilizującego jej sytuację w obliczu wojny tuż za naszymi granicami.

Metodologia

Wartości przedstawione w niniejszym liczniku obrazują szacunkową wartość produktu krajowego brutto (PKB), która nie została wygenerowana w polskiej gospodarce z powodu braku uruchomienia środków z KPO. Hipotetyczna wartość PKB w przypadku realizacji KPO została określona w oparciu o wyniki analizy Komisji Europejskiej „Quantifying Spillovers of Next Generation EU Investment” oraz założenia makroekonomiczne polskiego rządu przedstawionych w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa na lata 2022-2025.

Jak wynika z WPFP 2022-2025, poziom PKB w 2022 r. bez KPO powinien wynieść 2.939,5 mld zł w cenach bieżących. Tymczasem z szacunków przedstawionych w publikacji KE wynika, że w scenariuszu szybkiego wykorzystania środków z KPO, należy oczekiwać, że polski PKB w 2022 r. będzie o 2% wyższy w porównaniu ze stanem, w którym środki te nie zostałyby uruchomione. Łącząc to z założeniami nominalnego poziomu PKB określonymi w WPFP, uzyskujemy wartość hipotetycznego PKB utraconego ze względu na brak KPO na poziomie 58,8 mld zł – co stanowi wartość strumienia za cały rok 2022. Jako umowny punkt startowy dla licznika przyjęliśmy 1 stycznia 2022 r. Pierwsze środki w ramach Funduszu Odbudowy trafiły do kraju członkowskiego UE 3 sierpnia 2021 r. w ramach prefinansowania oraz 27 grudnia 2021 r. w ramach pierwszej transzy.